پدیدهی هیدروپلنینگ (سُر خوردن روی آب)
رانندگی در آب و هوای بارانی مستلزم دقت و هوشیاری مضاعف است. در این میان تایرها نقش مهمی در مسیرهای خیس و لغزنده دارند. دلیل آن هم این است که تایرها تنها نقطهی تماس و اتصال خودرو و سطح زمین هستند و بنابراین هر حادثهای که برای تایرها روی دهد مستقیماً روی عملکرد خودرو از نظر شتاب، ترمزگیری و عبور از پیچهای تند تأثیر میگذارد.
هنگامی که خودروی شما بر روی لایهی نازکی از آب حرکت میکند ممکن است در کسری از ثانیه خودروی شما تماس مستقیم خود را با جاده قطع کند و شما را در معرض خطر لغزش قرار دهد. این پدیده معمولاً در سرعتهای بالا و بیشتر از ۵۵ کیلومتر بر ساعت اتفاق میافتد. برای اینکه بهتر متوجه ساز و کار این پدیده شوید تصور کنید که خودروی شما در سرعت زیاد بر روی لایهای از یخ قرار گرفته است، تصور وحشتناکتر زمانی آغاز میشود که شما قصد ترمز گرفتن و فرمان دادن به خودرو را داشته باشید.
هیدروپلنینگ چیست و چه تأثیری روی کنترل خودرو میگذارد؟
هنگام عبور تایر از مسیرهای لغزنده و خیس، یک مثلث کوچک آب همچون یک لبه در جلوی تایر ایجاد میشود و در این میان هر چه سرعت خودرو افزایش یابد و یا عمق آب داخل بیشتر شود این مثلث یا لبه بزرگتر شده و به زیر تایرهای خودرو گسترش مییابد و تشکیل یک غشا و یا پوسته نازک به نام فیلم را میدهد. تشکیل این فیلم به تدریج موجب از بین رفتن سطح تماس خودرو با سطح آسفالت میشود. البته وقوع این رخداد در حالت عادی ممکن است برای راننده قابل تشخیص نباشد ولی در زمان چرخش ناگهانی فرمان و یا حین انجام یک مانور پی میبرد که کنترلی بر روی خودروی خود ندارد. وضعیتی که بسیار خطرناک بوده و خطر تصادف را افزایش میدهد.
سه عامل مهم که باعث ایجاد پدیدهی هیدروپلنینگ میشود در زیر آمده است:
- سرعت خودرو: همانطور که سرعت زیاد میشود، تماس تایرهای خودرو با آسفالت به طور قابل ملاحظهای کاهش پیدا میکند. پدیدهی هیدروپلنینگ در غیاب نیروی جلوبرنده ایجاد میشود و باعث از دست دادن تعادل خودرو میشود. پس همواره با سرعت مناسب رانندگی کنید و به ترافیک خودروهای اطرافتان دقت کافی داشته باشید.
- عمق آجهای تایر: به محض ساییده شدن آجهای تایر مقاومت خودروی شما در مقابل پدیده هیدروپلنینگ کاهش مییابد.
- عمق آب: هر چه مسیری که در حال پیمودن هستید دارای عمق بیشتری از آب باشد، زودتر دچار هیدروپلنینگ میشوید. هر چند لایه نازکی از آب میتواند این پدیده را در سرعتهای بالاتر نیز پدید آورد.
ناگفته نماند که حتی تایرهای نو نیز در عبور از مسیرهای خیس چنانچه سرعت خودرو از ۵۵ کیلومتر برساعت فراتر رود شروع به از دست دادن سطح تماس خود با سطح آسفالت میکنند. حال تصور کنید که اگر با سرعتی فراتر از ۱۰۰ کیلومتر در بزرگراهها و یا اتوبان در هنگام بارش باران رانندگی کنید چگونه خودروی شما با کمترین ترمزگیری و یا چرخش ناگهانی فرمان از سطح مسیر منحرف میشود؛ به ویژه اگر خودرویتان به سامانههای مدرنی همچون کنترل پایداری، ضد هرزگردی و غیره مجهز نباشد.
در این میان، کیفیت و سطح جاده هم در ایجاد پدیده هیدروپلنینگ بیتأثیر نیست. مثلاً در مسیرهای خاکی یا ناهموار سنگلاخی آب باران و یا هر نوع آب گل آلودی میتواند از طریق حفرههای ریز و یا شکافهایی که بخشی از ترکیب ساختمانی این مسیرهاست تخلیه شود.
رانندگی با تایرهای فرسوده در آب و هوای برفی و بارانی قابلیت چسبندگی آن با سطح جاده را کاهش چشمگیری میدهد و در این میان اگر فرسودگی تایرهای عقب بیش از جلو باشد این وضعیت تشدید نیز میشود. در عبور از مناطقی که عمق آب شناور بر روی آسفالت زیاد است تایرهای عقبی معمولاً قبل از تایرهای جلویی اصطکاک خود را از دست میدهند و خودرو در وضعیت بسیار خطرناکی قرار میگیرد که به انحراف و چرخش کامل خودرو منجر میشود.
برای مقابله با پدیدهی هیدروپلنینگ چه کنیم؟
- در هنگام باران با سرعت کمتری رانندگی کنید.
- به طور مدام کیفیت تایرها خودروی خود را بررسی و در صورت لزوم تایرهای کهنه را پیش از فرا رسیدن فصول بارانی تعویض کنید.